Чăваш Ен – ман Тăван çĕшыв
Пурнăç улшăннă май вĕрентĕве те чылай çĕнĕлĕх кĕрет. Шкулчченхи вĕренĕвĕн тĕллевĕсемпе задачисем, содержанийĕ, тытăмĕ общесво пурнăçĕпе килĕшÿллĕ улшăнса пыраççĕ. Çавна май шкул çулне çитмен ачасене воспитани паракан кашни педагогах вĕренĕве тивĕçлĕ пахалăх шайне çĕклеме, çĕнĕлĕх пултарулăхне вăйлатма тивĕç. Çакă обществăпа патшалăхăн хальи тата малашнехи çивĕч ыйтăвĕсене тивĕçтерме кирлĕ.
Шкулчченхи вĕренĕве тивĕçлĕ шайра тытса пыма педагог яланах ачан çул ÿсĕмĕпе тата пайăр уйрăмлăхĕсемпе килĕшÿллĕн, унăн ÿт-пĕвĕпе ăс-хакăлне пур енлĕн аталантарма тĕрлĕ çул-йĕр шырать.
Малалла эпир сире хамăр ĕçре усă куракан интереслĕ методика пособийĕ – лепбукпа паллаштарасшăн.
Мĕн-ха вăл лепбук?
Акăлчан чĕлхинчен чăвашла куçарсан лепбука «чĕрçи çинчи кĕнеке», е тематикăллă папка, е тата пĕр-пĕр темăпа çыхăннă хытă хут çинчи кармансенчи пĕчĕк кĕнекесем, диаграммăсем урлă вырнаçтарнă пособи теме пулать. Урахла каласан педагог, пĕр-пĕр темăпа тĕрлĕ тĕслĕ формăсенчен çыпăçтарса «чĕрçи синчи кенекене» хитрелетсе хатĕрлет.
Чылай чухне лепбука хыта хутран е картонран ăсталаççĕ. Чи кирли, лепбук чĕрçи çинче вырнаçмалла.
Пĕтĕмлетсе каласан ачана çĕнĕ пĕлÿ «тупма», пухма, çак ĕçре пуçаруллă пулма хавхалантарма, пĕлÿ шырас ĕçе тĕллевлĕн, план тăрăх туса пыма хавхалантаракан пособи шутланать лепбук.
Мĕншĕн лепбук форми суйласа илтĕмĕр-ха эпир?
Пирĕн шутпа, çакă ачана пĕлÿ çăл куçĕсемпе харпăр хăй тĕллĕн усă курма хăнăхтарать, маларах илнĕ информацие лайăхрах астуса юлма пулăшать тата ачашăн çак мел кăсăклă пулнине те палăртса хăвармалла. Паллах, ача аталанăвĕнче, вĕренÿ ĕçне йĕркелессинче вăйă тĕп вырăнта пулмалла.
Лепбукпа кашни ачапа уйрăммăн та, ушкăнпа та ĕçлеме меллĕ. Чи пахи, нумай хутчен усă курма пулать ку пособипе.
Теми те, йывăрлăхĕ те (сложность) лепбукăн тĕрлĕрен пулма пултарать.
Лепбук:
Информациллĕ
;
Нумай
функциллĕ
:
творчествăна
,
тимлĕхе
аталантарма
пулăшать
;
Сăнав-
шырав
мелĕсене
п
ĕччен
тата
йышпа
тумашкăн
хăнахтарать
;
Раççейĕ
н
ытти
к
ĕтесĕсемпе
,
юнашар
республикăсемпе
тата
облаçсемпе
кăсăклантарать
;
Таврари
тĕнчене
п
ĕлес
кăмăл-туртăма
çĕклет
.
Пирĕн лепбук теми: «Чăваш Ен – ман Тăван çĕршыв». Вăл асăннă темăпа çыхăннă хытă картонран хатĕрленĕ 10 страницăллă кармансен, карточкăсен, пĕчĕк кĕнекесен, вăйăсен пуххи.
Ĕçĕн тĕллевĕ – ачана хăйĕн тăван енне лайăхрах пĕлме туртăнтарасси, пухнă пĕлÿпе пурнăçра усă курасси. Тăван республикăпа, районпа, ялпа ытларах паллаштарасси, унăн уйрăм паллисене асăрхасси (ăçта вырнаçнă мĕнле çурт-йĕр пур). Паллă вырăнсем (театрсем, музейсем, палăксем). Халăх ăçта ытларах ĕçлет (çĕр ĕçĕнче, выльăх-чĕрлĕх ĕрчетессинче, вăрманта, промышленность предприятийĕсенче).
Задачисем:
Республика
тĕ
п
хули
Шупашкар
,
Раççей
тĕп
хули
Мускав
пулнине
ăнланса
илни
.
П
ĕтĕм
çĕршывăн
тата
хамăр
республикăн
патшалăх
символĕсемпе
(
ялав
, герб, гимн)
лайăхрах
паллашни
.
Чăваш
халăхĕн
авалхи
кун-çулне
,
унăн
культура
тымарĕсене
,
хальхи
Чăваш
Республикин
культурăпа
хуçалăх
аталанăв
не
,
унăн
карттине
пĕлекен
пулни
.
А
часене
çакна
ăнлантармалла
:
Раççей
тытăмне
суверенлă
республикăсем
кĕреççĕ
, вал
шутра
пирĕнпе
кÿршĕллĕ
Тутарстан
, Марий Эл, Мордва Республики,
Пушкăртстан
тата
ыт
.т
е
,
вĕсен
çĕрĕнчи
çут
çанталăк
уйрăмлăхĕсем
,
экономикăпа
промышленность, культура
аталанăвĕ
çинчен
май
пур
таран
пĕлÿ
памалла
.
Раççей
таврашĕнчи
çĕршывсем
çинчен
,
вĕсен
ячĕсем
çинчен
каламалла
:
Белорусси
, Украина, Казахстан тата
ыт
.т
е
,
вĕсен
культурипе
,
йăли-йĕркипе
,
геграфи
тăрăмĕпе
,
паллă
уйрăмлăхĕсемпе
кăштах
паллаштармалла
.
Чăваш
Республикинче
,
Раççĕйре
нумай
наци
çыннисем
пурăннине
п
ĕтĕмĕшле
пĕлни
,
вĕсен
чĕлхи
,
культури
ăрасна
пулнине
ăнкарни
;
урăх
наци
çыннисен
хăйне
май
уйрăмлахĕсене
,
ĕç-пуçне
чухлани
.
Обществăри
çынсен
тĕрлĕ
ушкă
н
ĕсене
,
тĕрлĕ
наци
çыннисене
хисеплеме
,
вĕсемпе
ырă
кăмăллăн
хутшăнма
хăн
ă
хтарни
.
«Чăваш Ен – ман Тăван çĕршыв» лепбукăн тытăмĕ:
2 страница
Чăваш
Республикин
Президенчĕн
портречĕ
.
Патшалăх
символики: герб,
ялав
, гимн.
3 страница
Чăваш
картти
.
Районсем
.
Хуласем
.
«
Мĕн-ши
вăл
Т
ăван
çĕршыв
?»
вăйă
.
4 страница
«
Чăваш
Ен
!
Санпа
мухтанатпăр
!»
пĕчĕк
к
ĕнеке
(
паллă
вырăнсем
:
палăксем
,
парксем
,
аслă
вĕренÿ
заведенийĕсем
т.ыт.те
).
Чăвашсен
паллă
çыннисем
(И.Я.Яковлев, А.Г.Николаев, С.Федоров, Вера Кузьмина, Надежда Павлова
т.ыт
.т
е
)
«
Шухăша
вĕç
ле
»
в
ăйă
5 страница
«
Çĕ
р
пин
сăмах
,
çĕр
пин
юрă
,
çĕр
пин
тĕрĕ
»
кармансем
(
ачасем
валли
сăвăсен
,
юмахсен
пуххи
)
«
Эреше
малалла
тăс
»
вăйă
6 страница
«
Чăваш
карттине
пуçтар
» карман (
тĕрлĕ
геометрии
фигурисенчен
чăваш
картине
пухасси
)
7 страница
Словарь
ĕçĕ
Йĕрлесе
тух,
сăрласа
илемлет
Кайăка
сырăш
патне
вĕçсе
çитме
пулăш
Текстпа
ĕçлени
(
п
ăнчăсем
вырăнне
кирлĕ
сăмах
суйласси
)
8 страница
Пирĕн
тă
р
ăхри
паллă
çынсем
: Гаврил
Луç
поэт
9 страница
Ака
уйăхĕн
25-мĕшĕ
–
Чăваш
чĕлхи
кунĕ
(
Йĕпреç
районĕн
Хурамалти
«
Çуркунне
»
ача
садĕнче
çулсерен
чăваш
чĕлхи
уявне
халалласа
ирттернĕ
уяври
сăн
ÿкерчĕксем
)
Пирĕн
тă
р
ăхри
паллă
вырăнсем
(
сăн
ÿкерчĕксем
:
Хурамал
салинчи
чиркÿ
,
вă
р
çăра
пуç
хунă
салтаксене
халалланă
палăк
,
ваттисен
çурчĕ
,
лавккасем
,
садри
«Родные просторы»
кану
комплексĕ
,
т.ыт.те
)
10 страница
«
Пирĕн
тă
р
ăхри
паллă
çынсем
: Гаврил
Луç
поэт»
аслă
ушкăнра
лепбук
технологийĕпе
ирттермелли
тулли
заняти
конспекчĕ
Усă курнă литература:
Ачасене
шкулччен
вĕрентмелли
программа / Л.В.Кузнецова
т.ыт
.т
е
–
Шупашкар
:
Чăваш
Республикин
вĕренÿ
институчĕн
издательстви
, 2009. – 367 с.
Юратупа
эп
килтĕм
тĕнчене
/ Гаврил
Луç
–
Шупашкар
, 1999
ç
. – 64
с
.
Амăшĕпе
хĕ
р
ĕ
/ Гаврил
Луç
–
Шупашкар
,
2001
ç
. – 64 с.
Тăван
тавралăх
/ Гаврил
Луç
–
Шупашкар
,
2003
ç
. –
56
с
.
Чупать-ха
пурнăç
урхамахĕ
/ Гаврил
Луç
–
Шупашкар
, 2005
ç
. – 56
с
.
Хумс
хĕрринче
çуралнă
юрату
/ Гаврил
Луç
–
Шупашкар
, 2008
ç
. – 98
с
.
Сонетăмсе
м-
çунатăмсем
/ Гаврил
Луç
–
Шупашкар
, 2008
ç
. – 64 с.
Юрату
–
тĕнче
тытăмĕ
/ Гаврил
Луç
– Шупашкар,2010
ç
. – 95 с.
ЧХС:
V
.
Чăваш
халăх
сăмахлăхĕ
.
V
том.
Вак
жанрсем
.
Шупашкар
, 1984.
ЧХС:
VI
.
Чăваш
халăх
сăмахлăхĕ
.
VI
том. 1-мĕш
пайĕ
.
Ача-пă
ча
с
ăмахлăхĕ
.
Шупашкар
, 1985.
Хушса пани
